1365-1366 yıllarında Sultan 1. Murad tarafından Bursa ‘da yaptırılan Hüdavendigar Külliyesi, Bursa ziyaretinizde görülmesi gereken tarihi yerler arasında. Cami, medrese, imaret, çeşme, hamam ve türbe yapılarından oluşan külliye dönemin mimarisi hakkında önemli bilgiler veriyor. Külliye, Bursa’nın Bizans döneminden beri yerleşim gören en eski mahallesinde; Çekirge ’de bulunuyor.
1.Murad Kimdir?
1326’da Bursa’da doğmuştur. Babası Orhan Gazi annesi Nilüfer Hatun (Holofira)’dur. Osmanlı’nın 3. Padişahı olarak yaklaşık 30 yıl hüküm süren 1. Murad, tarihte savaş alanında şehit edilen tek padişahtır. Otuz yedi savaşa girmiş ve tamamında galip gelmiştir. Osmanlı Devleti’nin kurumlarının pek çoğu bu dönemde kurulmuştur. Devşirme ocağı, Beylerbeylik, Divan-ı Hümayun’un teşekkülü, Kazaskerlik, Defterdarlık ve Sancak teşkilatı gibi birçok devlet kurumu bu dönemde faaliyete geçirilmiştir. Osmanlı’da Sultan unvanını ilk kullanan padişahtır. Osmanlı sınırlarını önemli ölçüde genişleten 1. Murad, başkenti Edirne’ye taşımıştır. 1389 yılında haçlılara karşı kazanılan 1. Kosova Savaşından sonra Sırp Kralı Lazar’ın damadı Miloş Obroneviç göğsünde sakladığı hançeri Birinci Murad’a saplayarak Sultan’ı şehit etmiştir.
Cami ve Medrese
Hüdavendigar (1. Murad) Külliyesini, diğerlerinden ayıran en önemli özellik, medrese ve camiinin aynı çatı altında iki kat şeklinde bulunmasıdır. Alt katı ibadethane olarak kullanılmıştır. Orta kubbenin altında namaz kılınan ana bölüm ve yanlarında birer eyvan yer almaktadır. Altı adet odası bulunan caminin, içerisinde şadırvanı da bulunmaktadır. Mihrabın üzerinde bir odaya açılan pencere, gelen ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Pencere dar bir geçide oradan da bir odaya açılmaktadır. Herhangi bir kaynakta belirtilmemiş olmasına rağmen bu odanın 1. Murad’a ait olduğu düşünülmektedir.
Klasik ters T şeklinde inşa edilen yapıda, uygulanan iki katlı revak uygulaması başka herhangi bir camide bulunmayan bir özelliktir. İki katlı olmasına rağmen içerisine girildiğinde tek katlıymış gibi algılanan yapı, kalın ve sağlam duvarlara sahiptir. İnşâsı sırasında Bizans kalıntıları, binanın yapımında kullanılmıştır. Medrese bölümünde koridor boyunca on sekiz ders odası bulunmaktadır.
Türbe
Sultan Murad’ın şehit edilmesinden sonra iç organları Kosova’da bir türbeye gömülmüş bedeni ise bozulmaması için ilaçlanarak Bursa’ya getirilmiştir. Hüdavendigar Külliyesinde bulunan türbe, Yıldırım Bayezid tarafından 1389’da yaptırılmış ve 1. Muradın naaşı bu türbeye defnedilmiştir. Kare planlı türbe, sekiz sütunun oluşturduğu kemer ve çokgen bir kasnak üzerine oturmuş tonoz örtüyle kaplanmış. 1741 tarihinde yenilenen türbe 1855 yılında meydana gelen deprem ile hasar görmüştür. 1863 yılında Sultan Abdulaziz tarafından yeniden inşa edilmiş. Türbe’nin ortasında I. Murad sandukası bulunmaktadır. Etrafında Yakup Çelebi, Süleyman Çelebi, Orhan Çelebi ile Musa Çelebi ve Mehmed Çelebi’nin sandukaları bulunmaktadır. Bunların dışında bulunan üç sandukanın kimlere ait olduğu bilinmemektedir.
İmaret
İmaret, 1. Murad tarafından 1367-1385 yılları arasında yaptırılmıştır. İki ayrı alandan oluşan İmaret 19. Yüzyılda hasar görmüş ve Abdülhamit tarafından 1906 yılında yenilenmiş. Kitabesi doğu cephesindeki kapısının üzerinde bulunmaktadır. 1. Murat İmareti avlusunda beş ocak yeri ve bacaları bulunmaktaydı. Ancak günümüze üçü ulaşmıştır. Yapılan yenileme çalışmaları sırasında tarihi dokusu büyük ölçüde değişen İmaret, bir süre Turizm İl Müdürlüğü olarak kullanılmıştır. Günümüzde halen sosyal ve kültürel bir merkez olarak kullanılmaktadır.
Hamam
Kare plan üzerine inşa edilen yapı, medrese öğrencilerinin kullanımı için yapılmıştır. Hamamın, cami ile aynı dönemde yapıldığı bilinmektedir. Üstü kubbe ile örtülüdür. Pek çok kaynakta bu hamam, Bekarlar, Girçık, veya Cıkcık adlarıyla da ifade edilmektedir. Restorasyonu devam eden hamamda beş adet hela ve iki adet gusülhane bulunmaktadır.
Nasıl Gidilir?
Bursa merkeze çok yakın olan Külliye’ye, Belediye otobüsleri ve Heykel Altıparmak hattından geçen taksi dolmuşlarla ulaşmak mümkün. Külliye, merkeze 20 dakikalık yürüme mesafesinde. Yürümeyi tercih ederseniz yol üzerinde Atatürk Evi ve Kültürpark’ı dolaşmanızı tavsiye ederiz. Bursa Arkeoloji Müzesi de Kültürpark’ın içinde yer almaktadır.
